بررسی دلایل اولی، ثانوی و حکومتی حرمت قمه‌زنی و سایر عزاداری‌های نامشروع
پایگاه صهیون‌پژوهی تیه: نقل مشهوری که در کتابچه‌هایی که به نفع این عزاداری‌های بدعت‌آمیز و نامشروع پخش کرده‌اند، زیاد نوشته می‌شود که حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) از شدّت ناراحتی مصیبت کربلا، سرشان را به چوب محمل کوبیدند و خون از سر مبارکشان جاری شد. اینها از این نقل تاریخی، بدون بررسی صحت نقلش، چنین استنباط کرده‌اند که لذا الآن هم قمه‌زنی و تیغ‌زنی مجاز است! در اینجا به بررسی سندی و دلالی این نقل برای چنین استنباطی می‌پردازیم.
به گزارش خبرنگار سرویس قرآن و معارف پایگاه حوزوی صهیون‌پژوهی تیه، بی‌شک عزاداری سیدشهیدان عالم است که اسلام را زنده نگه داشته است و دشمنان هرچه کوشیدند که مسلمانان را از این سنت دور کنند، نتوانسته اند؛ به همین دلیل، دشمن تلاش می‌کند که این عزاداری‌ها را از کارایی بیندازد و آنها را آلوده به خرافه وبدعت کند. پرداختن به خرافات وبدعت‌هایی که به نام عزاداری وارد برخی مراسمات شده است، از موراد مهم پالایش عزاداری و نجات امت از خرافات و بدعت می‌باشد. برنامه «شعبده شوم» در رادیو گفتگو، در تاریخ پانزدهم مهر ماه 1395 که مطابق چهارم محرم الحرام سال 1438 قمری بود، در مصاحبه با دوتن از کارشناسان حوزوی در عرصه فقه عزاداری و رسانه، دکتر ارجمندفر و دکتر فرج‌نژاد، به مقابسه و تحلیل عرفان عاشورایی و عرفان مسیحی پرداخت و به همین مناسبت، بحث تاریخ و انحرافات قمه زنی را نیز مورد کاوش قرار داد، بدعتی که از عرفان مسیحی به صوفی گری اسلامی وارد شد و سپس در میان شیعیان مرسوم شد و البته علمای زیادی در نقد ان تا کنون کوشیده اند. این برنامه در تداوم سلسله برنامه‌های سابق با همین دو کارشناس تولید شده است که درباره سینمای معنویت‌گرای مسیحی به صورت مفصلی به بحث پرداخته بودند و صوت و گزارش اجمالی آن در سایت رادیو گفتگو موجود است. (لطفا کلیک کنید) گزارش کامل این برنامه، طی چند مطلب تقدیم مخاطبان ارجمند تیه می گردد. اولین و دومین قسمت این مصاحبه را از نظر گذراندیم و اکنون سومین قسمت از این گزارش که بخش اخر ان نیز می‌باشد، تقدیم شما می گردد.
مجری (دکتر طباطبایی): شما در مطالب پیشین، به بحث رنج‌های مشروع و نامشروع در میان مسیحیان اشاره فرمودید، حال این مسئله مطرح می‌شود که وقتی کسی از خود بیخود می‌شود و لطمه‌ای به خودش می‌زند یا گاهی اوقات پیش بیاید کسی در حالت از خود بی‌خودی، سرش را به ستون بزند و خون هم جاری شود، ممکن است این اتفاق در فراق و در مرگ یکی از عزیزانش هم اتفاق بیافتد؛ در واقع این فرق می‌کند با یک کار برنامه‌ریزی شده و حساب‌شده‌ای که افرادی تصمیم بگیرند چنین کاری را انجام بدهند تا به عنوان یک نماد دینی و عرفانی یا عزاداری آقا اباعبدالله بروند و این اعمال و زخم‌های تعمدی را به عنوان عزادری بر روی خود ایجاد کنند.
حدود فقه اسلامی در عزاداری باید حفظ شود
حجه‌الاسلام ارجمندفر: یک نکته‌ای را همین‌جا عرض‌کنم، شما مسائل فقهی این موضوع را در مورد مصیبت‌های عادی ببینید؛ در عزای عادی، حکم فقه اسلا این است که اگر کسی به صورت خود سیلی بزند به‌گونه‌ای که صورتش کبود شود، چنگ بیاندازد به صورتش به گونه‌ای که صورتش زخمی شود، پیراهنش را پاره‌کند یا تیغ و قمه‌ای بر سر خود بکشد و خود را زخمی کند، هر کدام از این کارها را انجام دهد، در شریعت ما کفاره دارد و کسی حق انجام چنین کارهایی را در عزای عادی ندارد. حالا شما به عزای اباعبدالله که می‌رسید، اگر بگویید آن شریعت و احکام اسلامی کلاً کنار گذاشته شود، چون احترام آقا اباعبدالله است پس همه این کارها مجاز هستند!
نکاتی در تحلیل سند و دلالت روایت سر به محمل کوبیدن
مجری: بسیار خوب، جناب آقای فرج‌نژاد، ما در همین زمینه، خوب است که هم نگاه درون دینی و هم نگاه برون دینی داشته باشیم و دلائل بیشتری از حرمت این کارها در شرع اسلام را از زبان جنابعالی بشنویم.
دکتر فرج‌نژاد: بله نکاتی که مطرح شد، مرا به یاد نقل مشهوری انداخت که در کتابچه‌هایی که به نفع این عزاداری‌های بدعت‌آمیز و نامشروع پخش کرده‌اند، زیاد نوشته می‌شود و آن اینکه گویند حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) از شدّت ناراحتی مصیبت کربلا سرشان را به محمل کوبیدند و خون از سر مبارکشان جاری شد. اینها از این نقل تاریخی، بدون بررسی صحت نقلش، چنین استنباط کرده‌اند که لذا الآن هم قمه‌زنی و تیغ‌زنی مجاز است!
سند بسیار ضعیف روایت
بنده در کتب حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی و بعضی دیگر از مراجع درجه یک شیعه، به‌طور جدی در خصوص این نقل تاریخی پی‌گیری کردم. از نظر این مراجع و علمای شیعه:
اولاً: سند این روایت به شدت مخدوش و ضعیف است و از فردی به نام مسلم جصّاص(گچکار) در کتابی به نام «نورالعین فی مشهدالحسین» نقل شده است. نویسنده این کتاب نورالعین اصلاً مشخص نیست و تنها بعضی‌ها آن را منسوب به ابراهیم بن محمد نیشابوری اسفراینی دانسته‌اند که فردی اشعری مسلک و شافعی بوده است. عالم بزرگوار آیه‌الله حاج میرزا محمد ارباب در صفحه 232 کتابش «الاربعین الحسینیه» چاپ اسوه، نیز تاکید بر بی‌اعتباری کتاب نورالعین و گفته‌های مسلم جصّاص دارد و لذا این روایت را اصلاً علما معتبر ندانسته‌اند. همچنین شیخ عباس قمی، صاحب مفاتیح الجنان نیز در این خصوص در صفحه 75 از جلد یکم منتهی‌الآمال فرموده‌اند: «نسبت سرشکستن به حضرت زینب سلام الله علیها بعید است، چون ایشان عقیله بنی‌هاشم و صاحب مقام رضا و تسلیم است.» مرحوم شیخ عباس در ادامه نوشته خود به استناد به کتاب‌های تاریخی نقل می‌کنند که اهل بیت امام حسین علیهم‌السلام را بر ناقه‌های عریان نشانده بودند و اساساً محمل و هودجی در کار نبوده است که حضرت، سرشان را بر چوب محمل بکوبند و خون جاری شود!
بحثی در دلالت و فقه‌الحدیث این روایت
ثانیاً: در دلالت آن روایت نیز باید گفت که، همانطور که مباحثه ای بین جنابعالی و دکار ارجمندفر انجام شد، این هست که معیارهای فقه شیعه، «قول و تقریر و فعل معصومین، قرآن، اجماع و عقل» است و در جایی نیامده که غیرمعصومین، با تمام بزرگی‌شان، در مقامِ شارع باشند و در فقه بتوان استنادی کرد.
ثالثاً: اگر هم چنین کاری حتی صورت گرفته باشد و قابل استناد هم باشد، حاکی از شد غم حضرت بوده و نمی‌‌توان از ان تنقیح مناط کرد و سرشکستن را روا دانست؛ چرا که عمومیت بخشی شرایطی دارد که در اینجا وجود ندارد و حضرت در مقام سفارش بدین عمل به دیگران نبوده‌اند؛ بزرگترین شاهد ما هم این است که دیگر افراد کاروان، این کار را نکرده‌اند و همچنین در هیچ نقل تاریخی نیز نیامده که در سال‌های بعد هیچ فردی از اهل بیت مکرم یا شیعیان، چنین عملی را انجام داده باشند. پس اگر این روایت درست بود و واقعا صورت پذیرفته بود، نهایتاً به قول فقهای عظام، واقعه‌ای در حالت خاص بود و با عموم ادله‌ی فقه عزاداری نمی‌ساخت و در لسان فقها در این رابطه به طور جدی بحث شده است.
رابعاً: امام حسین علیه السلام، اهل بیتشان و خصوصاً حضرت زینب را در شب قبل از عاشورا و روز عاشورا دعوت به صبر کردند و با مقام صبور و عقیله بودن حضرت زینب سلام‌الله علیها، چنین عملی سازگار نیست.
.jpg)
مجری: یعنی عرض کردیم به صورت مورد خاص از خود بیخود شود و در این حالت یک کاری را انجام بدهد، خیلی فرق می‌کند با اینکه تصمیم بگیرد و بنا را بر این بگذارد که مداوم کاری انجام شود.
دکتر فرج‌نژاد: بله. اگر این بود سایر اهل بیت(علیهم السلام) در زمان‌های بعدی هم باید قمه‌زنی وتیغ‌زنی را رواج می‌دادند که این کار را نکردند در حالی که مراسم سوگواری را برقرار می‌کرده‌اند. در سوالات قبلی نیز جناب دکتر ارجمندفر فرمودند که حدودی شرعی برای عزای اباعبدالله الحسین علیه‌السلام نیز گذشته شده است.
البته در عزاداری سیدشهیدان عالم، یک استثنائاتی قائل شده‌اند ولی حدود اصلی عزاداری که موجود است، این را بنده کاملاً قبول دارم و در واقع عزای حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام)، حقیقتاً آن‌قدر بزرگ هست که طبق روایات متقن ما در اصول کافی و سایر کتب و مجامع حدیثی، از حضرت آدم تا حضرت خاتم (سلام‌الله‌علیهم اجمعین) و فرشتگان خداوند بر مصیبت ایشان عزاداری کرده‌اند. اما ادله فقهی عزاداری مفصلاً بحث شده است.
بررسی ادله اولی و ثانوی و حکومتی حرمت قمه‌زنی و عزاداری‌های نامشروع
اکنون بد نیست اشاره‌ای داشته باشم به ادله‌ی اولی و ثانوی و حکومتی که در رابطه با حرمت قمه‌زنی و تیغ‌زنی و عزاداری‌های نامشروع، خصوصا عزاداری‌های بدعت‌آمیز که خواستگاه آن از درون دین نیست و مثلاً از مسیحیت یا از صوفیه وارد جهان اسلام شده است. این بحث، بسیار مفید هم هست و موضوع درس خارج بعضی از اساتید حوزه علمیه قم نیز بوده است.
دلایل حرمت قمه‌زنی به حکم اولی
به طور خلاصه اگر بخواهم خدمت شما عرض کنم، در دلایل اولیه حرمت قمه‌زنی و زنجیرهای تیغ‌دار، به طور خاص، چند دلیل از فقها دیده شده است که قمه‌زنی و تیغ‌زنی حرمت دارد:
1- یکی از باب قاعده حرمت ایذاء و اضرار به نفس است که دلیل مستقلی در مباحث فقهی است غیر از قاعده لاضرر ولاضرار. آیات عظام خویی، مکارم شیرازی، کاشف الغطا، سیدمحسن امین و سیدمحمود هاشمی شاهرودی این دلیل را ذکر فرموده‌اند. برای مطالعه بیشتر و دیدن دستخط مراجع و منابع بیشتر از کتب علما، لطفا به کتاب‌های دست چنهان و قمه زنی، سنت یا بدعت و سایر کتب فقهی در این باب مراجعه بفرمائید.
2- برخی از فقها، از باب عدم وجود سند شرعی بر قمه‌زنی و تیغ‌زنی و بدعت‌آمیز بودن و خرافی بودنِ این قبیل اعمال، حکم به حرمت داده‌اند. همانگونه که در تاریخچه این عمل ذکر شد، اهل بیت مکرم این اعمال را برای مجالس عزاداری انجام نداده‌اند و دستوری هم بر انجام ان نداده‌اند و حتی طبق تاریخ، این مطالب از مسیحیت منحرف به مجامع صوفی مسلمان راه یافته است و از اسلام نیست. آیات عظامی چون شیخ جوادتبریزی، صالحی مازندرانی، شهید مطهری، احمدی میانجی، ابراهیم جناتی وسید جعفر کریمی، سید محسن امین، محمد یزدی و مسلم ملکوتی به این دلیل این کار را حرام اعلان کرده‌اند.
پس مشاهده می‌فرمائید که ادله اولیه حرمت قمه‌زنی، چند دلیل است، این نیست که دلیل اولیه ما، وهن اهل بیت مکرم یا خلاف شأن اهل بیت(علیهم‌السلام) بودن این نوع عزاداری‌ها باشد. اینها دلیل ثانوی است.
فرق حکم اولی و ثانوی و حکومتی
مجری: بد نیست دلیل اولیه و ثانویه در فقه را نیز خیلی کوتاه توضیح بفرمائید تا شنوندگان عزیز تفاوت بین این دو نوع دلیل فقهی را بیشتر تشخیص بدهند.
دکتر فرج‌نژاد: چشم؛ با یک مثال ساده این تفاوت را خدمت شما عرض می کنم مثلاً به دلیل اولی خوردن آب مباح است بلکه گاهی اوقات ممکن است مستحب شود اما اگر این آب زهرآلود شود، بخاطر مضرّ شدنش، به حکم ثانوی، خوردنش حرام می‌شود گرچه به حکم اولی حلال بود، همانطور که خوردن زهر وسَمّ از همان ابتدا به حکم اولی خوردنش مضر است و حرام. به همین سادگی، با یک مثال، حکم اولی و ثانوی خدمت شما عرض شد؛ البته یک نوع سومی از حکم فقهی داریم که در رابطه با عزاداری‌های نامشروع، فقهای زیادی بحث کرده‌اند و آن حکم حکومتی است که بحث حکم اولیه و ثانویه، جدای از حکم حکومتی است. حکم حکومتی، حکمی است که به طور موقت، به دلیل اقتضائات زمانی ومکانی، فقیهِ حاکم تشخیص می‌دهد که در این زمان این اتفاق رخ بدهد یا ندهد.
دلایل حرمت قمه‌زنی به حکم ثانوی
اما با دلیل ثانوی، به دلیل وهن بودن یا خلاف شأن اهل بیت مکرم بودن، خدشه در عزاداری، غیرمنطقی و غیرقابل پذیرش بودن در این قبیل اعمال و عزاداری‌های نامشروع، مطرح شده است که اینها حرام هستند. اینکه این نوع عزاداری‌ها باعث می‌شود که رسانه‌های صهیونیستی و وهابی و مسیحیان ضداسلام و وابسته به انگلیس، شیعه را مذهبی با تفکر خشن و تروریست که حتی به بچه‌های خودش هم رحم نمی‌کند، نشان بدهند، باعث می‌شود که این اعمال بدعت‌آمیز حرمت ثانوی نیز پیدا کنند.
عکس‌های زیادی هست که در سایت‌های ضداسلامی و ضدشیعی آمده است که که یک مادر شیعه، در حال خنجرزدن به پیشانی نوزاد خودش است، بسیار رقت‌آور و واقعاً برای بازنمایی شیعه جالب نیست؛ چرا که در مقابل، عکس زرافه‌ای را گذاشته‌اند که لبان خود را بر گونه فرزندش گذاشته و نوازشش می‌کند! سپس در کنار تصویر نوشته است که حیوانات با فرزندان خود این‌گونه برخورد می‌کنند و شیعیان تروریست، خون‌ریز و خشن این‌چنین، سپس در انتها با تمسخر نوشته‌اند: «یا حسین! بزن!» این مطلب به انگلیسی نوشته شده بود و واقعاً تمسخر، توهین و پائین‌آوردن شأن اهل بیت و شیعیان با بازنمایی رقت‌آوری بود که در کتاب دست پنهان حدود شانزده مورد از این عکس‌ها و توهین‌ها آمده است.
.jpg)
پس دلیل ثانوی حرمت این نوع عزاداری‌ها، وهن و کسرشأن بودن و غیرمنطقی بودن آنهاست که بسیاری از فقهای بزرگوار مانند خویی، رهبر انقلاب، امام خمینی، فاضل لنکرانی، تبریزی، سیستانی، مکارم شیرازی، بهجت، صافی گلپایگانی، مشکینی، سید محمد صادق صدر، جوادی آملی، مهدی روحانی، ابراهیم امینی، ملکوتی، مقتدایی، محمدی گیلانی، موسوی تبریزی و...، از این باب، قمه‌زنی را حرام دانسته‌اند.
البته بحث ثانوی را از باب دیگری نیز می‌توان گفت. بنده خودم در ایام کودکی که در دهه شصت، قمه‌زنی بیشتر بود و بعد با حکم امام جمع شد، یادم می‌آید و مشاهده کردم در ایام عزاداری در حرم مطهر امام رضا (علیه‌السلام) بودیم وباران تندی می‌بارید، گروهی که قمه و تیغ زده بودند و خون بر سر و صورتشان جاری شده بود، وارد مسجد گوهرشاد شدند و در حالتی که مثل چهارپایان روی زمین می‌خزیدند وصدای سگ از خود خارج می‌کردند، مسجد را هم خونین کرده بودند. از طرفی می‌دانیم که در فقه اسلامی، حفظِ طهارت مسجد خدا، واجب است و نجس کردنش حرام است. این نیز دلیل ثانوی دیگری بر حرمت این قبیل اعمال می‌شود. البته که در آن ایام دیدن آن صحنه‌های رقت‌انگیز، تاثیر بدی روی بنده و سایر بینندگان داشت و مردم اینها را به چشم خاصی می‌نگریستند که چطور با بدعتی وارداتی و نه شرعی، مسجد را آلوده به نجاست کرده‌اند و البته نجس‌شدن اسم امام حسین(علیه‌اسلام) که در پیشانی‌بند و لباس قمه‌زنان وجود دارد، نیز حرام است چرا که شرعاً اسم حضرت، نجس شدنش حرام است در حالیکه قمه‌زنان وتیغ‌زنان و استفاده کنندگان از زنجیرهای تیغ‌دار، اصلا توجه نمی‌کنند به این مسئله و مسجد و حرم اهل بیت و پیشانی‌بند و پیراهن‌های منقوش به اسم «یا حسین(ع)» را به خون آلوده و نجس می‌کنند. این موارد، حکم ثانویه حرمت است که بر این اعمال بار می‌شود.
حکم حکومتی بر حرمت عزاداری‌های نامشروع
اما حکم حکومتی، حکم زعیم شیعه در شرایط خاص هست. حضرت امام خمینی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و برخی زعمای شیعه قبل از آیت‌الله بروجردی، با حکم حکومتی قمه‌زنی را حرام می‌دانسته‌اند. بسیاری از فقهای عظام مثل فقیه اهل‌بیت(سلام‌الله) حضرت آیت‌الله حسین مظاهری فرموده‌اند: «چون ولایت فقیه نهی از ان کرده‌اند، همه باید از این کار پرهیز کنند، گرچه مقلد کسی باشند که جایز بداند.» همچنین فقهای عظامی چون اراکی، سید کاظم حائری، محمد مومن، هاشمی شاهرودی، راستی کاشانی، شرعی، محسن خرازی، خزعلی، یزدی، مسعودی خمینی، استادی، حرم‌پناهی، محفوظی، امینی، محمدی گیلانی، مهدی روحانی، احمدی میانجی، مشکینی و... چون حضرت امام و حضرت آقا این اعمال را حرام می‌دانند به حکم حکومتی، آنها هم تصریح به حرمت از این باب دارند. گرچه برخی فقها از هر سه باب این قبیل عزاداری‌های نامشروع را حرام دانسته‌اند. متن فتاوای این بزرگواران در منابعی که گفته شد، آمده است.
تجربه شخصی از مباحثه با طرفداران قمه‌زنی
پس به سه نحوه با ادله مختلف، این نوع عزاداری‌ها، در فقه شیعه حرام است، بنده مباحثات زیادی با طرفداران این نوع عزاداری داشته‌ام، آنچه که فهمیده‌ام، این است که می‌گویند مثلاً یک فردی، مرحوم مقدس اردبیلی یا مرحوم مرعشی را در خواب دید که ایشان قمه زده بودند، پس ما هم قمه می‌زنیم!
در نگاه فقه شیعه، «سنت و قرآن و اجماع و عقل» است که معیار است و لاغیر، این چه نحوه سخیفی برای استدلال فقهی است! جناب مقدس اردبیلی و مرعشی نجفی، بر روی چشمان ما جا دارند، ولی خواب دیدن ایشان، هیچ‌گونه حجت شرعی و عقلی و عرفی ایجاد نمی‌کند؛ ضمن اینکه اگر ایشان در بیداری هم نعوذ بالله، همچین عملی انجام می‌دادند، به دلیل اینکه شارع نیستند، عمل ایشان باز هم حجت شرعی و فقهی نداشت و تنها استدلال‌های فقهی ایشان است که می‌تواند به عنوان معیار علمی مطرح شود و بقیه فقها روی آن کار استنباطی کنند؛ ولی فردِ این بزرگوار یا هر بزرگوار دیگری غیر از معصومین، قرار نیست که معیار فقه و شارع قرار بگیرند.
خارج از حدود فقه نباید عمل کرد
فقه شیعه بسیار مستحکم هست و خارج از دایره حدود فقه شیعه، اگر بخواهیم صحبتی بکنیم، به سرنوشت فقه اهل سنت، داعش، جهاد نکاح و تمثیلات و قیاسات و مصالحی که در فقه یهودی نیز وارد شده و خیلی از محرمات را حلال شمردند و با دین خدا بازی کردند، دچار می‌شویم. ما نباید با دین خدا بازی کنیم.
قیام حسینی برای اصلاح انحرافات امت بود نه برای اصلاح دین
به عنوان آخرین جمله این بخش، خدمت شما عرض کنم که حضرت امام حسین(علیه‌السلام) فدا شدند تا حدود دین الهی پایدار بماند. این جمله خود حضرت است تقریباً که من فدای دین جدم شدم، فدای اصلاح امت جدم شدم که متاسفانه برخی روشنفکران اصلاحاتچی می‌گویند قیام حسینی، اصلاح دین بود نه امت! در صورتی که به تصریح خود حضرت این قیام برای اصلاح انحرافات امت بود و مقوم و محافظ و تداوم بخش حدود شرعی و عقیدتی دین اسلام بود.
مجری: بسیار خوب جناب آقای دکتر فرج‌نژاد! و تشکر از ارائه ادله متعدد فقهی حرمت عزاداری‌های نامشروع و قمه‌زنی. جناب دکتر ارجمندفر! چند دقیقه‌ای فرصت داریم در خدمت شما باشیم تا نکات پایانیِ شما را بشنویم.
شاخصه‌های عرفان عاشورایی و حماسی اسلام در تقابل با عرفان انحرافی مسیحی
حجه‌الاسلام ارجمندفر: در این لحظات آخر، به نظرم می‌رسد در مقابل ویژگی‌های عرفانی مسیحی که بیان کردیم، شاخصه‌هایی از عرفان اسلامی خصوصاً عرفان حماسی ـ شیعی عاشورا را هم خدمت بزرگواران عرض کنیم.
شاید با مراجعه به کتبی مثل کتاب «عرفان و حماسه» آیت‌الله جوادی و کتاب «در جستجوی عرفان اسلامی» آیت‌الله مصباح‌یزدی در این زمینه، بتوان خیلی جامع‌تر این بحث را مطرح کرد؛ اما خیلی خلاصه‌وار در مقابل عرفان رنج‌پذیر مسیحیت، ما شاخصه‌هایی از عرفان اسلامی را مطرح می‌کنیم که بُعد حماسی عرفان اسلامی را مطرح و به آن دامن می‌زند.
توجه کنید در عرفانی که از ماجرای عاشورا و کربلا نمود پیدا کرد و به عنوان یک عرفان حماسی در نظام تشیع و در جهان اسلام بروز پیدا کرده است، برخی از امور بسیار جلوه پیدا می‌کند: بحث توحید، بحث نبوت، بحث ولایت‌مداری و بحث معاد باوری.
ولایت‌مداری، عقاید صحیح وشریعت‌باوری، شاخصه‌های عرفان عاشورایی
اینکه تمام اصحاب حضرت اباعبدالله الحسین، تک‌تک مطیع فرمان حضرت بوده‌اند، ماجرایی که در شام عاشورا اتفاق افتاد و تجدید بیعت اصحاب، رقابتی که اصحاب در روز عاشورا برای شهادت و ایثار جانشان برای حفظ جان حضرت انجام داده‌اند یا جان‌فشانی که برخی از یاران اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) مانند زهیر در صف نماز و امثال اینها در طریق حضرت سیدالشهدا دارند، چیزی جز بحث ولایت‌مداری و ولایت‌پذیری اینها نیست.
یادم افتاد آن قطعه‌ای که ظاهراً از جناب زهیر است در شب عاشورا، در مقابل اجازه ترخیص امام عرض کرد که اگر بدن‌های ما تکه‌تکه شود و بمیریم و هفتاد بار زنده شویم، حاضریم در راه شما دوباره به شهادت برسیم، نشان از ولایت‌مداری است و در مقام گفتن بحث ولایت مداری است، بحث ولایت‌مداری در عرفان حماسی عاشورا بسیار مهم و ارزشمنداست یکی از شاخصه‌های مهم عرفان حماسی عاشورا، بعد از دقت در صحت عقاید، شریعت‌پذیری و شریعت مداریست، در چارچوب حدود الهی قدم برداشتن است. شما مشاهده می‌کنید روز تاسوعا مهلت می‌گیرند تا یک شب با خدا مناجات کنند، در شب عاشورا نوای عبادت و نماز و قرآن و مناجات صحابه آقا اباعبدالله الحسین (علیهم‌السلام) به روایتی، مانند زنبور در خیمه‌های حضرت می‌پیچید و آن فضا را معطر کرده بود.
مجری: نه اینکه در آستانه نماز ظهر قمه و تیغ بزنند و نتوانند با آن لباس و پیشانی خونین نماز بخوانند و از زمان خودش به تأخیر بیافتد و بیگانگان هم سوء استفاده‌های تبلیغی خودشان را داشته باشند.
حجه‌الاسلام ارجمندفر: بله، درباره بحث آستانه نماز ظهر عرض کنم که یکی از صحابه حضرت در آستانه نماز ظهر، خدمت حضرت می‌رسد و می‌گوید که یا اباعبدالله، وقت اذان است آیا اجازه می‌فرمایید اذان بگویم؟ که حضرت در حق وی دعا می‌کنند که خدا تو را از مصلّین قرار بدهد و در هنگامه جنگ و در آن بحران هجوم دشمن، زیر تیرهای دشمن، نماز جماعت امام و صحابه ترک نمی‌شود. ما در صحنه به صحنه عاشورا می‌بینیم که بحث شریعتمداری و دفاع از حدود دین وجود دارد. و از نماز ظهر عاشورا گرفته تا جان‌فشانی صحابی برای آقا و اقامه نماز جماعت در بحبوحه جنگ و زیر هجوم تیرهای دشمن مشاهده می‌کنیم که بحث شریعتمداری در بین سپاهیان آقا اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) چه آنهایی که از لحاظ نَسَبی وابسته به اهل‌بیت (سلام‌الله علیهم) بودند و چه انهایی که نبودند و جزء صحابی بودند، بسیار شاخص است که در کلمات آقا اباعبدالله، تأکید شده که حضرت برای اصلاح در دین و شریعتی که تحریف شده و به گمراهی کشیده شده است، قیام کردند و تمام تلاش حضرت در این زمینه بود.
ظلم‌ستیزی و فسادستیزی و امر به معروف و نهی از منکر، به عنوان شاخص‌‌های عرفان عاشورایی
شاخص ومعیار دیگری که در همین حماسه و عرفان حسینی مشاهده می‌کنیم، بحث ظلم ستیزی و فسادستیزی است که همراه با عقلانیت، صورت پذیرفته، آزادگی نفسانی و درونی صحابی و یاران امام است که همراه با نمادهای حرّیت و آزادگی اجتماعی و خارجی تبلور پیدا می‌کند.
بصیرت و زمان‌شناسی عاشورایی، معیاری برای عرفان حماسی عاشورا
بصیرت اصحاب آقا اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) و مباحث دیگری که در این زمینه هست و در مباحث مختلف می‌توان به آن اشاره کرد که به نظر می رسد بحث های خیلی مفصلی را در جایگاه‌های دیگری لازم است که به صورت مفصل به اینها پرداخته شود.
مجری: بسیار سپاسگذارم از شما جناب آقای دکتر ارجمندفر، همچنین از شما جناب آقای دکتر فرج‌نژاد. در همین‌جا از شما خداحافظی می‌کنیم و از شما التماس دعا داریم. از شما شنوندگان عزیز هم که تا پایان برنامه امروز شعبده شوم با ما همراه بودید، سپاسگذاریم و یک بار دیگر این ایام سوگواری اباعبدالله الحسین علیه‌السلام را خدمت شما تسلیت عرض می‌کنیم و در همین‌جا از شما خداحافظی می‌کنیم. خداوند یار و نگهدارتان.
گزارشگر: سجاد جلائی
پایان قسمت نهایی (بخش سوم)
|
|
مصطفوی: فلاسفه غربی مانند بنی‌اسرائیل سرگردان بیابان هستند